Historia pułku

Powołane do życia w czasie I wojny światowej polskie formacje kawaleryjskie stały się zaczątkiem polskiej jazdy II Rzeczypospolitej.
Z rozkazu Generalnego Inspektora Armii Ochotniczej gen. Józefa Hallera, powstał dnia 6 lipca 1920 roku 214 pułk ułanów Armii Ochotniczej i zaczął formować się we Lwowie i Stanisławowie przy 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich. Organizatorem i pierwszym dowódcą pułku został płk Tadeusz Żółkiewski - potomek Wielkiego Hetmana Koronnego Stanisława Żółkiewskiego.

W wojnie polsko-bolszewickiej 214 pułk brał udział w walkach w rejonie Zamościa i na froncie wołyńskim, gdzie odznaczył się w czterodniowej bitwie pod Stepaniem. W końcowej fazie wojny pułk działał na froncie litewskim. W grudniu 1920 r. po zakończeniu działań wojennych 214 pułk ułanów A.O. został przemianowany na 24 pułk ułanów armii regularnej.

Dzięki inicjatywie byłego wachmistrza, ochotnika Józefa Lech-Pierożyńskiego i ofiarności byłego dowódcy, płk. T. Żółkiewskiego oraz byłych ułanów-ochotników, pułk otrzymał 30 kwietnia 1923 roku sztandar wręczony przez Marszałka Józefa Piłsudskiego, który odebrał dowódca 24 p.uł. płk Rudolf Lang.

Pamiątkowa odznaka pułkowa została zatwierdzona Dz. Rozk. MSWojsk. nr 2, poz. 11 z 14 stycznia 1928 roku. Posiada kształt zbliżony do Krzyża Walecznych o ramionach emaliowanych w kolorze białym z żółtym paskiem pośrodku. Na środek krzyża nałożony srebrny orzeł wz. 1927, między ramionami promienie słońca. Dwuczęściowa - oficerska, wykonana w srebrze lub w tombaku srebrzonym, łączona trzema nitami, emaliowana, na rewersie odznaki honorowej adnotacja "honoris causa" . Wymiary: 45x45 mm. Wykonanie: Wiktor Gontarczyk - Warszawa

Od kwietnia 1922 roku pułk "białych ułanów" dostał przydział na stałe do garnizonu Kraśnik Lubelski. Z czasem wrósł bardzo mocno w krajobraz Kraśnika. Żadne święto państwowe i inne uroczystości nie mogły odbyć się bez ułanów z białymi otokami na rogatywkach. Hucznie w Kraśniku obchodzone było święto 3 Maja, rocznica Odzyskania Niepodległości, dzień 19 marca - imieniny Marszałka J. Piłsudskiego, święto pułkowe. Uroczystą oprawę miał bieg myśliwski w dniu św. Huberta.

Do 1924 roku pułk wchodził w skład 10 Brygady Jazdy, a później 17 Brygady Kawalerii. Wiosną 1937 roku rozkazem Ministra Spraw Wojskowych 17 Brygada Kawalerii została rozwiązana. W ramach reorganizacji kraśnicki pułk jako jedyny pułk ułanów wraz z 10 p.s.k. został zmotoryzowany i przydzielony do l0 Brygady Kawalerii dowodzonej od 31 października 1938 r. przez płk. dypl. Stanisława Maczka. Olbrzymie zasługi w dzieło motoryzacji pułku wniósł jego dowódca w latach 1932-40 płk dypl. Kazimierz Dworak.


Zdjęcie powyższe (Fot. 30) uzyskałem z wirtyny http://pogderankiwachmistrzowe.blogspot.com/ z komentarzem, że jest to być może ostatnie zdjęcie białych ułanów przed zmotoryzowaniem.